Mimarlık Sözlüğü

Uzmanlar, uzmanlık alanlarıyla ilgili konularda konuşurken, istemeseler de "dilleri çalar". Örneğin bir mimar, sizinle konuşurken ister istemez bir,iki "mimarlık terimi" kullanacaktır. Bu sayfalar mimarlarla kolayca anlaşabilmeniz için hazırlandı.



Açıt : Pencere yada kapı boşluğu
Ağörgü : Taşları ağ şeklinde yerleştirilmiş duvar örgüsü
Akıtmalık : Çatı kaplama işlerinde yedirmelik ya da kurşun şerit ile örtülü birleşme ya da tonoz geçmesi
Alınlık : Kimi yapılarda giriş kısmının ya da kapı ve pencerelerin üstünde bulunan üçgen veya yarı değirmi süsleme
Anaduvar : Yığma bir yapıda taşıyıcı duvar
Arnavut bacası : Tavan arasına ışık sağlayan çatı penceresi
Aypencere : Yarım daire biçiminde pencere


Bağlama : Bir yapının çeşitli öğelerini kendi aralarında birbirlerine kenetleme işi
Bakkal tavanı : Döşeme krişlerinin alttan görünecek şekilde açıkta kaldığı ahşap tavan türü.
Basık : Tavan yüksekliği alışılagelmiş ölçülerden az olan
Beden duvarı : Yığma yapıda taşıyıcı duvar
Bindirme : Bir duvarda cumba, çıkma gibi taşkın ve altı boş olarak yapılan ve bindirmelik yada destek üzerinde taşınan yapı parçası



Cam kiremit : Işık geçiren çatı örtüsü yapmakta kullanılan, camın preslenmesiyle elde edilen bir tür kiremit.
Cam tuğla : Yarı saydam duvar yapmakta kullanılan içi boş cam blok



Çadır çatı : Orta noktadan başla¤¤¤¤¤ dört yana düşen yüzeyleri olan, kare piramit şeklinde çatı
Çardak : Üstüne sarmaşıklı ağaç veya çiçek sarılarak yapılmış kafesli gölgelik
Çatı : Yapıların üzerini, akıntılı bir tarzda örtecek malzemeyi taşımak üzere yapılan iskelet
Çatı eğimi : Çatı ile binanın yan duvarı arasında meydana gelen açı
Çıkma : Bir binanın üst katlarından dışarıya doğru taşan bölüm
Çıplak ahşap : Üzerinde boya, cila veya vernik bulunmayan ahşap
Çürütmek : Eski kagir yapılarda aşınmış ince yonu taşları çıkararak yerine yenilerini koymak ve çevresini çimento harcı ile doldurmak



Dam başağı : Çatıların tepelerine süs olarak konuların başak biçiminde sivri tepelik
Dayak : Bir yapı parçasının yıkılmaması için dayatılan, çoğu ağaç destek, kısa payanda
Duvar : Yapılarda taş, tuğla, briket, ker*** ve benzeri gereçlerle yapılan düşey bölge öğesi
Düz çatı : Eğimi yatay ile 10 derece arasında olan çatı



Eskis : Bir tasarımın ön taslağı
Eşik : Kapı boşluğunun altında boydan boya giden ve kapının ayırdığı iki hacmin döşemelerinden biraz yüksekçe olan kısım
Etek : Binanın kaide bölümü, subasman



Filiz : Betonarmede, ileride yapılacak eklemeler için beton dökümü sırasında dışta bırakılan demir uçlarına verilen ad
Firkete : "U" harfi şeklinde bükülmüş, çoğu 12 metre boyunda beton çeliği
Füruş : Saçakların ve çıkmaların altına yalnızca süsleme amacıyla konulan küçük destek yada oymalı süsler



Geçme : Lehim, kaynak veya çakma işlemlerinden yararlanmadan, parçaları birbirine takıp kenetleme
Giyotin pencere : Düşey sürme pencere
Görünüş : Bir yapının tümünün ya da bir parçasının düşey bir düzleme perspektifsiz olarak düşürülmüş gibi çizilen şekli
Gözpencere : Çatı katlarında veya kapı üstlerinde yapılan yuvarlak ya da oval biçimli, çoğu süslü küçük pencere



Harç : Yapıda tuğla ve taşları birbirine bağlamak ve kagir duvar ile tavanları sıvamak için kullanılan, kum, kireç, çimentoyu su ile kararak yapılan hamur
Hatıl : Ağırlığı yatay olarak dağıtmak ve duvarların düşey olarak çatlamasını önlemek amacıyla, duvarın içine yatay olarak boydan boya uzatılan ahşap, tuğla ya da beton bağlama öğesi
Helik : Duvar örülürken büyük taşların arasına yerleştirilen küçük taşlar



İç balkon : Binaların içinde yer alan giriş holüne, salona veya sofaya bakan balkon.
İspanyol merdiveni : Öne doğru eğimli geniş basamakları olan dış merdiven.
İşlev : Kullanış veya işleyiş bakımından maksada uygunluk.
İtalyan damı : Çevresi korkuluklu, üstü teras şeklinde düz dam.
İzole : Yalıtılmış, geçirimsiz hale getirilmiş.




Kabartma : Kil, alçı, taş gibi işlenebilir gereçleri alçaklı, yüksekli yüzeyler halinde biçimlendirerek meydana getirilmiş yapıt.
Karkas : Bir yapının taşıyıcı öğelerinin tümüne verilen ad; iskelet de denir.
Kiriş : Boyu doğrultusundaki eksenine dik kuvvetlerin etkisi altındaki çubuk.
Korkuluk : Köprü, merdiven, balkon gibi düşme tehlikesi olan yerlerin kenarlarına dikilen alçak duvar veya parmaklık.



Lambri : Ahşap, plastik, ¤¤¤¤l veya taşla yapılan iç duvar kaplaması.
Limon kirişi : Bir merdiven kolunun iki yanında uzanan kirişlerden her biri.



Mahya : Çatıdaki iki eğik yüzeyin birleştiği çizgi.
Mansart : Her yüzünde değişik eğimli iki dam yüzeyi bulunan bir çeşit kırma çatı.
Markiz : Bir kapı ya da pencere önünü yağmurdan korumak için yapılan saçak.
Menteşe : Kapı ve pencere kanadını açılıp kapanacak şekilde tutturmaya yarayan eklemli madeni parça.
Merdiven kovası : Dönerek çıkılan merdivenlerde ortadan görülen boşluk.



Nefeslik : Bodrum katında hava ve ışık almak için tavana yakın olarak açılmış pencere.



Oturma : Bir yapının, altındaki zeminin hareketi veya sıkışması dolayısıyla aşağı doğru hareketi.
Orta derecede eğimli çatı : Eğimi yüzde 25 ile yüzde 70 arasında olan çatı.



Ölçme nişanı : Çatlak duvarların daha çok açılıp açılmadıklarını ak için çatlağın iki yanına tutturulan cam.
Örgü : Duvar veya ayak örme işi veya tarzı.
Örmek : Taş, tuğla gibi gereçler ile duvar veya ayak yapmak.



Panel duvar : Taşıyıcı niteliği olmaksızın bölme olarak kullanılan ince duvar.
Parapet : Teras, balkon ve köprü gibi yerlerde yapılan, yaklaşık olarak 90 cm. yüksekliğinde korkuluk duvarı.
Prefabrikasyon : Hazır elemanlar veya bileşenlerle yapı kurma.
Proje : Bir yapının gerçekleştirilebilmesi için gerekli plan, kesit ve görünüş gibi çizimlerin tümü.



Repetisyon : Belli bir aletle yapılan açı ölçmesinin duyarlılığını artırmak için ölçmenin yinelenmesi yöntemi.
Restitüe etmek : İlk şekline getirmek; eski şeklini yapmak.



Sahanlık : Binalarda kapı önünde, merdiven başlarında veya ortasında bulunan düzlük.
Salmastra : Sızdırmazlık işlerinde kullanılan, saö gibi örtülü bir çeşit kordon.
Sarak : Yapı yüzlerinde boydan boya giden yatay, enli, az çıkıntılı, süslü veya düz kşak.
Strüktür : Bir yapının taşıyıcı bölümü.
Sundurma : Yağmur veya güneşten korunmak için bir kapı üstüne ya da duvar önüne yapılan saçak.


Taşıyıcı : Yapının maruz kaldığı çeşitli kuvvetleri ve zorlamaları karşılayan bölümleri meydana getiren (gereç, yapı elemanı, yapı bileşeni).
Tadilat projesi : Yapıdaki herhangi bir değişikliği göstermek üzere hazırlanan ve asıl projenin eki olan proje.
Tesisat : Belli bir işin sağlanmasına yardım eden alet ve araçların uygun yerlere, birbirine bağlı olarak döşenmesi veya döşenen bu araçların tümü.



Üstemel : Bina eteği, etek duvarı.
Üstyapı : Bir yapının toprak üzerinde kalan bölümü.



V kolon : Yükleri üstteki iki noktadan alıp tek bir yük halinde temele aktaran kolon.
Vasistas : Pencere veya kapı üzerinde bulunup, havanın değiştirilmesine yarayan, alttan menteşeli pencere, bir
çeşit üstlük.



Yapı donanımı : Sabit ve sabit olmayan mobilya ile çeşitli cihazlar ve tesisat.
Yüz : Yapının cephesi.